شهر زیبای من بیجار (بام ایران) – کلاس اینترنتی ما (مومکا)

کلاس اینترنتی ما (مومکا) – امروز قصد معرفی یکی از شهر های استان کردستان از کشور عزیزمان ایران را داریم که نامش بیجار است. این شهر با توجه به ارتفاع بالایی که دارد به بام ایران مشهور است.

معنی لفظی نام شهر بیجار مرکب از بی و جار به معنی جای سرسبز و بیدزار گرفته اند. علت نامگذاری این منطقه به بیجار این است که، بیجار به معنی سبزه و گیاه است و بیجار محل سبزه و باغ هایی بوده است که برای جشن و شادی ایلات کرد مناسب به نظر می رسیده و در دامنه کوه آن، چشمه های آب شیرین و فراوان که سبب آبادانی بوده و مردم را بیشتر به سوی خود جذب نموده است.
بیجار همان “بیدزار” است یعنی محلی که درخت بید زیاد در آن می روید که بر اثر کثرت تلفظ افراد مختلف با لهجه های گوناگون کلمه “بیدزار” کم کم در گفتار و نگارش به صورت “بیجار” تلفظ و مکتوب گردیده است.
شاه اسماعیل صفوی هنگام لشکرکشی به غرب ایران از این منطقه عبور کرده و نیز سپاهیان چنگیز از آن گذشته اند و آثاری به نام چنگیز قلعه در بالای کوهی به همین نام در ۵ کیلومتری شهر حکایت از این موضوع دارد.
به دلیل شایستگی زنان این منطقه، در زمان ناصرالدین شاه قاجار، خزانه دار حکومت فردی به نام ”زبیده خانم گروسی” از اهالی حلوایی بیجار به عنوان همسر شاه و خزانه دار دربار برگزیده شد و در حکومت وقت نفوذ زیادی پیدا کرد.
قدمت تاریخی این منطقه به هزاره سوم قبل از میلاد مسیح می رسد همچنین بیجار در گذشته مرکز ولایت گروس بوده است و به همین جهت پسوند گروس اغلب به دنبال کلمه بیجار می آید.

موقعیت جغرافیایی شهر بیجار

بیجار در غرب ایران واقع شده و از نظر اداری تابع استان کردستان است. این شهرستان دارای ۷۷۳۰ کیلومتر مربع بوده و از جهت شمال شرقی به استان زنجان، از شمال غربی به شهرستان تکاب، از جنوب به شهرستان قروه، از جنوب شرقی به قسمت کوچکی از استان همدان و از غرب به سنندج و دیواندره محدود است.
یک سوم زمین های آن کوهستانی است، جنس خاک آن از سنگ های رسوبی می باشد.
شهر بیجار به ” بام ایران”شهرت دارد چرا که ارتفاع متوسط این شهرستان از سطح آبهای آزاد ۱۹۴۰ متر و ۷۷۰ متر از تهران بلند تر است. این شهر بعد از شهر کرد، بلند ترین شهر ایران است.
بیجار در سال های دور مرکز ولایت گروس بوده است و به همین جهت پسوند گروس اغلب به دنبال کلمه بیجار می آید.
اهالی شهر بیجار به زبان کردی سخن می گویند. همچنین در منطقه بیجار گروس به گویش‌های کلهری و گورانی نیز صحبت می‌کنند.

مهم ترین جاذبه های شهر بیجار

• قلعه باستانی قمچقای

بقایای این قلعه در ۴۵ کیلومتری بیجار قرار دارد. بنای این قلعه ، به سده های ۸ و ۹ قبل از میلاد می رسد.
اطراف قلعه را دره های ژرف در بر گرفته که از یک سوی آن مسلط به دره ای به نام دره شاهان است، که در عهد مادها، پارت ها و ساسانیان به عنوان پایگاه استراتژیک از آن استفاده می شده است.

• بازار سرپوشیده بیجار

این بازار در مرکز شهر قرار دارد و تیمچه مشهور آن به نام حاج شهباز از اثرهای زیبای معماری اسلامی استان است. از دیگر بازارهای قدیم شامل افتخار نظام، قیصریه سالار، قیصریه سید لشکر و بازار امیر تومان و …می باشد.

• منطقه حفاظت شده بیجار

در شمال شرقی استان قرار گرفته و حدود ۲۳ هزار هکتار است. گونه های کم نظیری از حیوانات در این منطقه وجود دارند.
این منطقه در برنامه ریزی تورهای اکوتوریست جایگاه ویژه ای دارد.

• صنایع دستی 

صنایع دستی این منطقه را قالی، قالیچه، گلیم، جاجیم، سجاده، نمد، توری، دستکش، جوراب و… را تشکیل می‌دهند.
فرش و گلیم بیجار یکی از منابع درآمد جمعیت کثیری از مردم این شهرستان می باشد که به علت کیفیت خوب فرش و گلیم بیجار و نقوش زیبای آن اکثرا مسافران از این بافته سنتی خرید می کنند و از شهرت جهانی برخوردار بوده و به خارج صادر می شود.

همچنین به نان ها ، دسر ها و غذاهای محلی و سنتی بیجار از جمله آش دوغ، آش ترش، آش شلم (آش شلغم)، آش پرشکه، کالیوج (کله جوش)، خورش غازی آغا، دوشاو (شیره انگور)، نان چای، برساق (نان روغنی)، حلوای پرشکه، قیماق (کاچی)، گنم برشیا (گندم برشته)، حلوا سوهانی بیجار و از همه مهمتر ترشی هفت بیجار و موارد دیگری نیز می توان اشاره کرد.

آثار تاریخی شهر بیجار

پل تاریخی صلوات آباد، بنای سنگی اوچ گنبد، مسجد تاریخی خسروآباد، زیارتگاه حمزه عرب، قلعه بزرگ قمچقای، تیمچه حاج شهباز خان، تیمچه امیر تومان متعلق به دوره صفویه، پنجه علی، آثار سد خاکی جعفر آباد، تپه نجف آباد، مقبره آیت الله فاضل گروسی، مقبره صاحبه، گنبد پیر صالح، مقبره سید خضر و … از جمله اماکن و آثار تاریخی موجود در شهر بیجار است و جمعا حدود ۶۰ اثر تاریخی و باستانی شناسایی شده است.
لازم به ذکر است که رود قزل اوزن از شاخه اصلی سفید رود از این منطقه می گذرد.

نامداران و مشاهیر بیجار گروس

حسنعلی خان امیر نظام گروسی که نوشته هایش نمونه ممتازی از نثر فارسی می باشد و ایشان بسیار مورد توجه میرزا تقی خان امیر کبیر بوده اند. شیخ فاضل گروسی که در تحصیل علوم فقه و اصول، فلسفه، عرفان و زبان های خارجی موفق بوده است و همچنیناستاد رضا علی چراغعلی پور، استاد علی اصغر فریدونی، فرهاد اصلانی، سعید آقاخانی و …

بیجار حضور بزرگان مذهبی همچون سید محمد امامی و حسینعلی رحمانی گروسی و… را در تاریخ پر افتخار خود داراست. موسیقدانان، نقاشان، خطاطان، شعرا و ادیبان، پزشکان، هنرمندان از رشته های گوناگون، روحانیون و نظامیان گرانقدر زیادی در بیجار بوده و خدمات زیادی ارائه داده اند.

کوه‌های شهر بیجار

کوه‌های حمزه عرب، نقاره کوب، بادامستان، زاغه، نسار، چنگ الماس، پنجه علی، شاه نشین، سر قیصه، شاها، چهل تن، زرنیخ و …

صادرات و واردات شهر بیجار

صادرات بیجار در درجه اول گندم و جو می باشد،
کتیرا،محصولات دامی مثل پشم و پوست و برخی غلات از این دسته اند.
ماشین آلات کشاورزی، صنعتی، لوازم خانگی، پوشاک و خواروبار هم به منطقه وارد می شوند.
بیجار در کشور ایران جزو رده های اول کاشت و برداشت گندم می باشد.
همچنین گیاهان دارویی بیجار از شهرت جهانی برخوردار است.

زبان و گویش محلی مردم بیجار

اکثر مردم بیجار به زبان کردی گروسی تکلم می کنند و در این ناحیه دو لهجه کردی از شعبه های کرمانشاه و لهجه سورانی(گورانی ) تشخیص داده شده است.
تنها قسمتی از بخش حسن آباد ( کرانی و روستاهای آنجا ) به زبان ترکی صحبت می کنند.
چه خوب است زبان کردی و مادری را به بچه ها و نسل آینده یاد بدهید.

و در پایان …

مردم بیجار ، مردمی خونگرم و مهمان نواز هستند و در تواضع و فروتنی نسبت به افراد بزرگتر از خود و احترام به پدر و مادر زبانزد می باشند. و دیدار با اقوام و خویشاوندان برای آنها در درجه اول قرار دارد.

و شهری شهید پرور می باشد که در زمان انقلاب، رشادت ها و دلیری های خانواده های بیجاری فراموش نشدنی است و احترام زیادی برای خانواده های معظم شهدا قائل هستند.

از خصلت های عمومی کردها از جمله مناطق بیجار گروس، عنایت زیاد به حفظ ناموس، اظهار غیرت، جوانمردی، مهمان نوازی، صداقت و توجه به فقرا و ضعیفان جامعه می باشد.
برگزاری مراسم های سنتی و عید باستانی نوروز برای مردم بیجار از توجه خاصی برخوردار است.
به برگزاری نمازهای اعیاد و هم چنین نماز جمعه و آیین های مذهبی احترام خاصی قائل هستند.
مراسم عزاداری عاشورا و تاسوعای امام حسین را آنطور که در خور و شایسته است برگزار می کنند.

گردآورنده و نویسنده: توحید هاشمی – دانش آموزش کلاس ششم دبستان ولایت شهرستان بیجار

دوستان و همراهان عزیز شما نیز می توانید متن های زیبا و نوشته های تحقیقی خود، درباره ی هر موضوعی را برای ما بفرستید تا به اسم خودتان در سایت ثبت شود.