روش تدریس مقایسه ای ( بدیعه پردازی ) | انواع روش های تدریس | درس و مدرسه

درس و مدرسه | یکی از مهم ترین مواردی که در کلاس های درس می تواند به معلم در کنترل کلاس و آموزش اثربخش کمک کند، انتخاب روش تدریس مناسب با موضوع مدنظرش می باشد. در این سلسله پست ها قصد داریم روش های تدریس رایج و مفید که در کلاس درس می تواند یاریگر و سهیل گر امر تدریس باشد را معرفی خواهیم نمود. روش تدریس مقایسه ای یا بدیعه پردازی یکی از شناخته شده ترین شیوه های برگزاری جلسات همفکری و مشاوره و انواع تدریس بوده و کاربرد جهانی دارد. آخرین و به روزترین و جدید ترین اخبار آموزش و پرورش و فرهنگیان و معلمان و آموزش عالی و فرهنگی و دانشگاه فرهنگیان و رتبه بندی معلمان و فرهنگیان کشور را از طریق وب سایت درس و مدرسه پیگیری نمایید. با ما همراه باشید.

روش تدریس مقایسه ای ( بدیعه پردازی )

هدف این الگو افزایش تفکر خلاق (رشد خلاقیت) در هر گروه می باشد هنگام استفاده از این الگو ناچاریم به طور عمد تفکر منطقی را کنار بگذاریم و به دنیایی که قدری خیال انگیز و غیر منطقی است سفر کنیم.

جریان خلاقیت یک جریان اسرارآمیز و ذاتی نیست. یعنی ما به راحتی می توانیم خلاقیت را در خود پرورش دهیم. در فرآیند خلاقیت بعد عاطفی مهم تر از بعد عقلانی است. در این الگو خلاقیت با استفاده از شبیه سازی و انواع قیاس به جریانی آگاهانه تبدیل می شود.

« مقایسه ی یک مفهوم با مفهوم دیگر و استفاده از تشبیه برای بیان واقعیت های موجود » مراحل اصلی الگوی بدیعه پردازی است که ویلیام گوردون پایه گذار آن می باشد.

اجرای روش تدریس مقایسه ای ( بدیعه پردازی )

برای اجرای این الگو دو راه وجود دارد:

• مطالب آشنا و قدیمی را در پرتو خلاقیت غریب و ناآشنا کنیم ودر حقیقت چیز جدیدی خلق کنیم.
• بر عکس راه اول است یعنی عقاید جدید زیاد و نا آشنا را معنی دار و آشنا کنیم.

البته پایه و اساس هر دو راه استفاده از تشبیه است که در این مقوله ما به بررسی راه اول می پردازیم.

گام های روش تدریس مقایسه ای یا بدیعه پردازی

گام اول: توصیف اولیه.

گام دوم: قیاس مستقیم

گام سوم: قیاس شخصی.

گام چهارم: قیاس تضاد.

گام پنجم: توصیف خلاق.

الگوی مقایسه ای در قالب مفهوم استعاره و استفاده از انواع قیاس جریانی از خلاقیت را برای فراگیران ایجاد می کند. و نقش علم، تربیت دانش آموزان به توصیف شرایط موجود وارثه قیاس برای رسیدن به مفهوم است.

مراحل اجرای روش تدریس مقایسه ای یا بدیعه پردازی

• توصیف اولیه: در این مرحله موضوع مورد نظر توسط معلم و دانش آموزان توصیف می شود.
• قیاس مستقیم: در این قیاس دو موجود یا دو مفهوم با یکدیگر مقایسه می شود. در این مرحله: موضوع یا مفهوم مورد نظر توسط دانش آموزان به یک شی یا موجود یا …. تشبیه می شود.
• قیاس شخص: در این نوع قیاس دانش آموز خود را به داخل یک شی یا موجود و یا یک فضای جدید انتقال می دهد. آن گاه توصیف می کند که چه احساسی دارد.
• قیاس تضاد: در این نوع قیاس قیاس های مستقیم و شخصی بررسی و سپس قیاس هایی که بیش ترین تضاد را با هم دارند. انتخاب می شوند.
• توصیف دوباره در این مرحله از بهترین قیاس ها و تجربه های به دست آمده استفاده شده و موضع مورد نظر دوباره ولی این بار به صورت خلاق توصیف می شود.

توضیحات گام های روش تدریس مقایسه ای یا بدیعه پردازی

گام اول- توصیف اولیه

در این مرحله باید مقدمات لازم برای آغاز نوآفرینی فراهم شود.

برای شروع باید اطمینان حاصل کنید که دانش آموزان موضوع درس و مفاهیم اساسی مربوط به آن را به خوبی فرا گرفته اند. بنابراین لازم است در ابتدا شرایط موجود و وضعیت فعلی به صورت ساده توصیف گردد. این توصیف می تواند با همکاری شما و دانش آموزانتان صورت پذیرد. بدیهی است که در این مرحله توصیف اولیه ی موضوع بسیار ساده و معمولی خواهد بود ولی اجرای این مرحله برای شروع گام های بعدی و استفاده از قیاس ها حائز اهمیت است.

مثال:

موضوع: ماشین ساده (اهرم)

معلم: یکی از انواع ماشین های ساده ای را که خوانده اید انتخاب و آن را توصیف کنید. دوست دارید با اهرم شروع کنیم؟

دانش آموزان موافقت می کنند.

۱-   دانش آموز: محکم و قوی است.

۲-   دانش آموز: بلند و کشیده است.

۳-   دانش آموز: به جایی باید تکیه کند.

۴-   دانش آموز: دارای بازهای نیرومندی است.

گام دوم: قیاس مستقیم

قیاس مستقیم، مقایسه ی ساده دو موجود یا دو مفهوم است. این نوع قیاس ممکن است به صورت همانند سازی با یک شخص، گیاه، حیوان یا موجود بی جان صورت می گیرد.

مثلاً از دانش آموزان بپرسید: اتم شبیه چه چیزی است؟ یا اگر اتم را یک انسان در نظر بگیریم. به نظر شما اتم چگونه انسانی است؟

این مقایسه شروع خوبی برای بروز خلاقیت های ذهنی دانش آموزان است. وقتی برای اولین بار قیاس مستقیم انجام می دهند. ممکن است به نظر شما بسیار ساده و معمولی باشد– ولی نا امید نشوید. کمی صبر و تحمل داشته باشید.

برای بروز خلاقیت های بچه ها فقط باید به آن ها فرصت دهید.

قیاس هایی که دانش آموزان در ارتباط با موضوع مطرح می کنند را روی تابلو کلاس بنویسید و از بچه ها بخواهید بهترین، دوست داشتنی ترین و به عبارت دیگر مهیج ترین و عجیب ترین قیاس را انتخاب کنند. برای انتخاب بهترین قیاس از دانش آموزان بخواهید دلیل بیاورند.

مثال:

موضوع: ماشین ساده (اهرم)

معلم: به نظر شما اهرم شبیه چه چیزی است؟

دانش آموز: اهرم شبیه یک وزنه بردار قدسی است.

معلم: اهرم شبیه یک انسان مهربان و فداکار است.

دانش آموز: اهرم مانند یک مرد زورگو با بازوان قدسی است.

معلم: اهرم پیر مرد ضعیفی است که باید همیشه به عصای خود تکیه کند.

معلم: کدام یک نزدیک ترین و عجیب ترین شباهت را با اهرم دارد؟

دانش آموزان پس از بحث و تبادل نظر:

«انسان مهربان و فداکار»

گام سوم: قیاس شخصی

در قیاس شخصی دانش آموز باید خود را به جای یک فرد دیگر، یک شی یک گیاه یا …. قرار دهد و آن گاه بگوید که چه احساسی دارد؟

در پایان مرحله ی قبل دانش آموزان بهترین قیاس مستقیم را پس از بحث و تبادل نظر انتخاب کرده و روی تابلوی کلاس نوشته اند.

در این مرحله از آن ها بخواهید خود را به جای آن قرار داده و به توصیف وضعیت خود بپردازند. در قیاس شخصی باید احساس نزدیکی زیاد با موضوع مورد مقایسه ایجاد شود. هر چه فاصله ی فرد با خودش بیش تر شود احتمال این که به افکار جدید برسد پیش تر است. سعی کنید شرایط لازم برای درگیری همدلانه و عاطفی با موضوع مورد نظر به وجود آید.

مثال:

موضوع: ماشین ساده (اهرم)

معلم: خود را به جای یک انسان مهربان و فداکار بگذارید. اینک چه احساسی نسبت به خود دارد؟

دانش آموز: سعی می کردم به همه کمک کنم. به خصوص به افرادی که  ضعیف و ناتوان هستند.

دانش آموز: اگر پیرزنی را می دیدم که نمی توانند ساک خود را از پله ها بالا بیاورد به او کمک می کردم.

دانش آموز: در انجام کارها به پدر و مادرم کمک می کردم.

دانش آموز: به افراد ضعیف کمک می کردن تا بتوانند در مقابل افراد زورگو مقاومت کنند.

گام چهارم:  قیاس تضاد

در این نوع قیاس دو کلمه ی متضاد یا متناقض از یک موضوع بیان می شود. اجرای این مرحله بینش وسیع و عمیقی به دانش آموز می دهد. در واقع دانش آموز در داوری ذهنی متفاوت در ارتباط با یک موجود یا پدیده را انجام داده و آن ها را به یکدیگر پیوند می دهد.

در این مرحله از فراگیران بخواهید از بین قیاس ها و تشبیه هایی که در مراحل دوم و سوم (قیاس مستقیم و قیاس شخصی) انجام داده اند. کلمات متضاد را انتخاب کنند.

این کلمات متناقض را روی تابلوی کلاس بنویسید و از بچه ها بپرسید.

کدام کلمات بیشترین تضاد را در ارتباط با موضوع نشان می دهند؟ یا کدام کلمات متضاد برای شما جالب تر است؟

مثال:

موضوع: ماشین ساده (اهرم)

معلم بیایید با هم پاسخ های شما را مرور کنیم. آیا می توانید از میان مطالب گفته شده دو کلمه را انتخاب کنید که با هم متضاد باشند.

دانش آموز: قوی – ضیعف

دانش آموز: مهربان- زورگو

دانش آموز: ناتوان- نیرومند

معلم: کدام یک از این کلمات متضاد را انتخاب می کنید؟

دانش آموزان پس از جهت و تبادل نظر (مهربان- زور گو)

گام پنجم: توصیف خلاق

در این مرحله فراگیر به موضوع اصلی درک برگشته و از قیاس های برگزیده و تجربه های به دست آمده خود و دوستانش استفاده نموده موضوع را دوباره توصیف می کند. اما این بار به نوعی دیگر در این مرحله به فراگیر یادآور شوید که کار اصلی شما یادگیری مفاهیم اساسی مربوط به موضوع است و این قیاس ها مستقیم و ق شخصی و ق تضادها) زمینه ساز و تسهیل کننده فرآیند یادگیری شماست.

در این گام از فراگیران بخواهید با استفاده از قیاس ها و تضاد های برگزیده و تمامی توصیف های انجام گرفته موضوع اصلی را به صورت خلاق (با داستان و تصویر … بیان کنند).

این نوشته ها و تصاویر در واقع جریان خلاقانه ای از ایده های شاگردان شما است که ارزش فوق العاده ای دارد و ارزشیابی شما می تواند براساس این متن نهایی صورت گیرد.

مثال:

موضوع: ماشین ساده (اهرم)

معلم: موضوع اصلی ما اهرم بود. چگونه می توانید از یک موجود مهربان ولی زورگو برای توصیف اهرم استفاده کنید؟

دانش آموز: اهرم انسان مهربانی است که به دیگران در انجام کارهایشان کمک می کند. او بسیار قوی و پرزور است. ولی از قدرت بازوهای خود فقط در جهت کارهای خوب استفاده می کند.

دانش آموز: اهرم مانند سلطان جنگل یعنی شیر است. بسیار قوی و پرزور است ولی تمام حیوانات جنگل او را دوست دارند. زیرا او خیلی مهربان است و به تمام اهالی جنگل کمک می کند.

پیگیری آخرین اخبار آموزش و پرورش دانشگاه فرهنگیان ، دانشگاه تربیت دبیری شهید رجایی ، فرهنگیان ، معلمان ، آموزش عالی ، فرهنگی و علمی کشور

کارهای پژوهشی خود را از ما بخواهید :

• انجام و ثبت دوره های ضمن خدمت به صورت کاملا تضمینی

• برگزاری کلاس های آموزشی آنلاین

• اجاره دادن فضای کلاس های آنلاین

• انجام و اجرای اقدام پژوهی ، آموزش پژوهی به صورت کاملا تضمینی

• انجام و اجرای درس پژوهی به صورت کاملا تضمینی

• انجام و اجرای طرح جابر به صورت کاملا تضمینی

• انجام و اجرای طرح کرامت به صورت کاملا تضمینی

• انجام و اجرای جشنواره های فرهنگی و هنری ( فردا ) به صورت کاملا تضمینی

• تولید محتوا

• انجام و اجرای پرسش مهر به صورت کاملا تضمینی

• انواع مقاله علمی – پژوهشی و  دانشگاهی و پروپوزال

• تجارب برتر تربیتی ، تجارب برتر آموزشی

• گزارش تخصصی

• طرح درس روزانه ، ماهانه ، سالانه

• کنش پژوهی

• پکیج کلیه پایه های ابتدایی

از طریق راه های ارتباطی ما ( واتس آپ ، تلگرام ، شاد ، اینستاگرام ، بخش چت و پشتیبانی سایت ) ، سفارش دهید و با قیمت های مناسب تحویل بگیرید.

ارتباط در تلگرام

ارتباط در واتس آپ