درس یازدهم علوم تجربی پایه ششم ابتدایی ( شگفتی های برگ ) | متن درس | سوالات | پاسخ فعالیت ها | وبسایت درس و مدرسه (مومکا)

وبسایت درس و مدرسه ( مومکا ) – متن کتاب درسی و سوالات و پاسخ فعالیت ها و بررسی صفحه به صفحه و بخش به بخش درس یازدهم کتاب علوم تجربی پایه ششم ابتدایی تحت عنوان شگفتی های برگ در زیر آورده شده است. امید است که از آن بهره گرفته و استفاده لازم را ببرید.

📚 نکات علوم تجربی ششم
🔴 بررسی و بیان نکات درس ۱۱ : شگفتی های برگ

سبزینه (کلروفیل)

برگ، مادّه‌ی سبزی به نام سبزینه (کلروفیل) دارد. سبزینه انرژی نور خورشید را جذب می‌کند. گیاهان از انرژی نور خورشید برای ساختن غذا استفاده می‌کنند.

برای این عمل روزنه‌های برگ، کربن دی اکسید را از هوا می‌گیرند. ریشه‌ها نیز آب و موادّ محلول در آن را از خاک می‌گیرند و به وسیله‌ی آوندها به برگ می‌رسانند.

فتوسنتز

غذاسازی گیاهان با استفاده از انرژی نور خورشید، فتوسنتز نام دارد؛ فتو یعنی نور و سنتز یعنی ساختن.

برگ گیاهان، انرژی نور خورشید را در موادّ غذایی ساخته شده (مانند نشاسته) ذخیره می‌کنند.

همه‌ی موجودات زنده از غذایی که گیاهان می‌سازند، تغذیه می‌کنند. گیاهان خود نیز از این غذا استفاده می‌کنند. به همین علّت گیاهان را تولید کننده می‌نامند.

ساقه‌های سبز رنگ گیاهان مانند ساقه‌ی لوبیا که کلروفیل دارند نیز غذاسازی می‌کنند. امّا محلّ اصلی غذاسازی، برگ است.

برگ شکارچی

برگ‌ها را اندام اصلی فتوسنتز کننده در گیاهان می‌دانند؛ علاوه بر این گیاهان را به عنوان تولید کننده نیز می‌شناسند، ولی بعضی گیاهان، همهٔ موادّ مورد نیاز خود را نمی‌توانند بسازند. به همین دلیل، بعضی از برگ‌های این گیاهان به شکل تله درآمده است که می‌تواند حشرات و حتّی جانوران کوچک را شکار کند. این گیاهان موادّ بدن شکار خود را مصرف می‌کنند.

در فتوسنتز علاوه بر غذا، اکسیژن نیز تولید می‌شود. این اکسیژن از روزنه‌های برگ وارد هوای اطراف می‌شود.

موجودات زنده برای تنفّس به اکسیژن نیاز دارند. اکسیژن تولید شده به وسیلهٔ فتوسنتز در تنفّس موجودات زنده مورد استفاده قرار می‌گیرد. فتوسنتز با تولید اکسیژن به کاهش آلودگی هوا نیز کمک می‌کند.

غذاسازان بزرگ ( شگفتی های برگ )

گیاهان می توانند با استفاده از موادی که از زمین و هوا می گیرند، غذا بسازند. قسمتی از غذاهایی که می خورید از گیاه و قسمت دیگر از جانور به دست می آید، جانواران از گیاهان تغذیه می کنند و اگر گیاه نباشد زندگی انسانها و جانوران از بین می رود.

آنچه برای غذاسازی در گیاهان لازم است :

۱- سبزینه یا کلروفیل :

ماده ای سبز رنگ است که در برگ وجود دارد و گیاهان با کمک این ماده در برگ های خود غذا می سازند.

۲- دی اکسید کربن :

گازی است که برای غذاسازی لازم است. مواد سوختنی هنگام سوختن، گاز دی اکسید کربن تولید می کنند. ما نیز مقداری از این گاز را با هوای داخل شش ها به بیرون می فرستیم. دی اکسید کردن گازی است که از سوختن مواد مختلف ایجاد می شود و در هوا وجود دارد و از راه سوراخ های کوچکی که در برگ گیاه است به نام روزنه وارد گیاه می شود.

۳- آب :

آب به وسیله ریشه از زمین گرفته می شود. خاک با آب نمناک می شود و ریشه گیاه به وسیله تارهای باریکی که دار د آب را جذب می کند و به برگ می رساند.

۴- خاک : 

گیاهان سبز مواد معدنی را که در خاک وجود دارد و در آب حل می شوند از ریشه می گیرند و همراه آب به برگ های خود می رسانند. آهن یکی از مواد معدنی است که مقدار آن در گیاه ذرت و بدن انسان به نسبت مساوی وجود دارد ولی در خاک بیشتر است و موجب رشد گیاه می شود.

۵- نور خورشید :

نور خورشید برای غذاسازی گیاه لازم است. گیاهان در تاریگی نمی توانند رشد کنند.

سفر آب از ریشه تا برگ :

در ساقه و برگ، لوله های بسیار باریکی وجود دارد که آب از راه آنها از ریشه به برگ می رسد. به این لوله ها آوند می گویند. بعضی  از آوندها غذایی را که در برگ ساخته شده است، به داخل میوه یا ریشه انتقال می دهند تا در آنجا ذخیره شود.

📚 گام به گام علوم تجربی ششم
🔴 جواب فعالیت های درس ۱۱ : شگفتی های برگ

وسایل و مواد مورد نیاز: 

بشرکوچک – بشربزرگ – محلول ید – الکل – برگ شمعدانی – نشاسته

۱- روی مقداری نشاسته، قطره قطره محلول یُد بریزید. مشاهدات خود را یادداشت کنید و در کلاس گزارش دهید.

رنگ نشاسته تغییر می‌کند و به رنگ آبی تیره یا شاید بنفش تبدیل شود.

۲- برگی را در یک بشر کوچک بگذارید و آن قدر الکل روی آن بریزید تا روی آن را بپوشاند. حال این بشر را در یک بشر بزرگ‌تر بگذارید که تا نیمه از آب پر شده است. این بشر را آن قدر حرارت دهید که تمام رنگ سبز از برگ خارج شود و شما آن را در بشر کوچک ببینید. برگ را با احتیاط از بشر خارج کنید و آن را با آب بشویید؛ سپس برگ را در یک بشقاب بگذارید و محلول ید را روی آن بریزید. چه مشاهده می‌کنید

کلروفیل در الکل با حرارت تجزیه می‌شود و بخش‌هایی از برگ سفید می‌شود. همچنین با اضفاه کردن محلول ید به برگ، رنگ برگ آبی می شود که این عمل نشان دهنده مولکول‌های نشاسته است که در حضور ید به رنگ آبی تیره یا بنفش در می‌آیند.

نتایج دو آزمایش قبل را که انجام داده‌اید، با یکدیگر مقایسه کنید. چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟ 

اول اینکه:

چون در دو آزمایش با افزودن محلول ید به نشاسته و برگ، رنگ آبی تیره ظاهر می‌شود، می‌توان نتیجه گرفت که برای تشخیص وجود نشاسته در یک ماده، باید از محلول ید استفاده کنیم.

دوم اینکه:

برگ گیاهان که محل غذا سازی گیاه است دارای نشاسته است. یعنی گیاهان با استفاده از کربن دی‌اکسید و نور خورشید انواع قندها مانند نشاسته، گلوکوز و … و در کنار آن اکسیژن نیز تولید می‌کنند.

📚 سوالات متن درس یازدهم علوم تجربی ششم ابتدایی ( شگفتی های برگ )

🔴 سوالات درس به درس علوم ششم : درس یازدهم ، شگفتی های برگ

👈 دانش آموزان و همراهان گرامی جواب سایر درس های کلاس ششم و تمامی مباحث هر درس، به صورت کامل در سایت موجود می باشد، برای دسترسی کافیست درس موردنظر را در گوگل سرچ کرده و در انتهای آن عبارت «مومکا» یا «درس و مدرسه» را نیز اضافه کنید.